Die geskiedenis van die Gelofte van Desember 1838 (Agtergrond inligting saam met die preek op Geloftedag 16 Des 2011)

’n Gelofte uit nood gebore en wat as ’n smeekgebed aan God gerig is. In die uitkoms is die hand van die Almagtige Drie-Enige God duidelik sigbaar. Daarom wil ons vanoggend ook hierdie gedenkdiens alleen tot eer van God hou in erkenning dat ons net van Hom afhanklik is en dat Hy ons nooit sal verlaat nie.

Die gelofte van Bloedrivier - 1838

"Hier staan ons voor die heilige GOD van hemel en aarde om 'n gelofte aan Hom te doen

Voorwaarde

dat as Hy ons sal beskerm en ons vyand in ons hand sal gee,

Belofte

1) ons die dag en datum elke jaar as 'n dankdag soos 'n Sabbat sal deurbring,

2) en dat ons 'n huis tot sy eer sal oprig waar dit Hom behaag,

3) en dat ons ook aan ons kinders sal sê dat hulle met ons daarin moet deel tot nagedagtenis ook vir die opkomende geslagte

Doel:- om aan God alleen die eer te gee

want die eer van Sy naam sal verheerlik word deur die roem en die eer van oorwinning aan hom te gee."

Alleen aan God die eer

Die geskiedenis van die slag van Bloedrivier

Agtergrond

Die verhaal van Bloedrivier is nie volledig sonder die gebeure wat daartoe aanleiding gegee het nie. Shaka die broer van Dingane wat voor hom koning van die Zoeloes was het begin met die uitdelgingsoorloë wat as die Mfecana tydperk bekendstaan. Dit was die oorsaak dat duisende inheemse volke uitgewis of verdryf is. Baie stamme het by Shaka aangesluit, terwyl diegene wat nie wou aansluit nie, uitgemoor is. Dit was die oorsaak dat die hele Natal, suid van die Tugela, ontvolk geraak het.

Drie van sy generaals het weggeloop, hul eie koers ingeslaan en meegedoen aan die uitdelging op dieselfde patroon:

Soshangana het die Shangaan-nasie in Mosambiek laat ontstaan en in Transvaal ingetrek.

Zwangendaba het tot in Malawi gevorder.

Die ergste was Mzilikazi wat met sy Ndebele-nasie die grootste dele van die later Transvaal en Vrystaat domineer en laat ontvolk het.

In dieselfde tyd het Moshweshwe aan vlugtende Sotho's asiel gebied by Thaba-Bosiu waar Lesotho vandag nog bestaan.

Die Voortrekkers verdien die eer dat hulle die Mfecana beëindig het. Eers is Mzilikazi verslaan en verdryf tot in die huidige Zimbabwe en Dingane van die Zoeloes is na die Bloedrivier-veldslae verdryf na Swaziland waar hy vermoor is. Na 1838 kon duisende Tswanas uit die Kalahari terugtrek en hulle lewens vervat in die gebiede waaruit hulle verdryf was.

Die Groot Trek

Die Groot Trek het in 1835 al begin, hoofsaaklik as gevolg van die onsimpatieke houding van die Britse regering teenoor die grensboere in die Oos-Kaap. Die Britse sendelinge (filantrope) in die Kaapland het bygedra tot hierdie hatige gesindheid teenoor die grensboere. Die Xhosas het die grensboere herhaaldelik geteister met moorde en strooptogte en is nooit behoorlik gestraf nie.

Al die Voortrekkers is nie in een groep weg nie. Hoewel Louis Trichardt in 1835 en Hans van Rensburg vroeg in 1836 weg is, het groter groepe, onder leiers soos Hendrik Potgieter, Piet Retief en Piet Uys later die jaar eers oor die Oranjerivier getrek. In totaal het omtrent 10 000 mense, bestaande uit omtrent 2300 gesinne, uit Kaapland getrek.

Die Voortrekker-gemeenskap het verskillende groepe gevorm onder leiding van Piet Retief en Hendrik Potgieter. Retief wou Natal toe trek terwyl Potgieter verder Noord oor die Vaalrivier wou trek.

Die ontmoeting met Dingane en die Moord op Retief

Retief het in Oktober 1837 al Natal toe gereis waar hy in Port Natal die Engelse handelaars ontmoet het. Toe het hy noordwaarts oor die Tugela na Mgungundlovu (Dingaanstat) gereis en Dingane, koning van die Zoeloes, in November 1837, versoek om die onbewoonde gebied tussen die Tugela en Umzimvuburivier tot aan die Drakensberg, aan die Trekkers as woongebied af te staan.

Dingane het Piet Retief vriendelik ontvang, maar hom beskuldig dat die Voortrekkers 'n trop beeste van hom gesteel het en dat hy nie voor Retief die vee terugbesorg het, die woongebied sou afstaan nie. Retief is dus terug na die laers wes van die Drakensberg. Die Trekkers het geweet dat die beesdief 'n Tlokwa- kaptein Sikonyela was, wat in die omgewing van die latere Harrismith gewoon het. Hulle het maklik die gesteelde beeste gekry en ook beslag gelê op 'n klomp Tlokwa-beeste as skadevergoeding aan Dingane. Retief en 'n gevolg van 70 man en 30 agterryers het op 25 Januarie 1838 weer na Mgungundlovu gereis en op 3 Februarie 1838 die beeste aan Dingane afgelewer.

Op 4 Februarie 1838 het Dingane die kontrak (traktaat) onderteken wat die oordrag van grond aan die Trekkers beskryf het. Baie vriendelik het Dingane die Retief-groep genooi om op 6 Februarie 'n Zoeloe-dansvertoning en onthaal by te woon voor hulle vertrek. Tydens die vertoning het Dingane eenkant toe gestap en hard geroep: "Bulalani abathakati!" (dit beteken: "maak dood die towenaars!"). Die Voortrekkers is vinnig oorval, met rieme vasgebind en noordoos van die stat gesleep tot op die klipkoppie genaamd "Kwa Matiwana" aan die kant van die paradegrond, wat genoem word "Hlom'amabutho". Hier is almal met kieries doodgeslaan, Retief laaste.

Dis verstaanbaar dat die Trekkers na langer as 'n jaar se kamplewe nie kon rus om Natal, suid van die Tugela in te trek nie. Boonop het almal geglo dat Retief se tweede besoek aan Dingane 'n blote formaliteit sou wees, want hy het die gesteelde beeste teruggeneem soos hy belowe het. Ongelukkig wou verskeie gesinne ook nie in Natal in laers staan nie, en het ooswaarts uitgesprei aan die walle van die Bloukrans- en Boesmansriviere. Daar het hulle die terugkoms van Retief en sy gevolg verwag, maar is in stede aangeval deur duisende moordlustige Zoeloekrygers. Die bloedbad van 17 Februarie 1838 het die dood van 'n verdere 282 Trekkers gekos: 41 mans, 56 vrouens en 185 kinders is vermoor. Daarbenewens is 250 bediendes vermoor en ook duisende stuks vee geroof.

Die Strafekspedisie

Na die moord op die Trekkers het Hendrik Potgieter Natal toe gekom om sy volksgenote te kom help. Op 6 April 1838 het twee berede kommando's, een onder leiding van Potgieter en een onder Piet Uys na Zoeloeland vertrek. Ongelukkig wou nie een van die genoemde here onder die ander een dien nie. Op 10 April was die kommando's aan die hange van die Italeni-berg, waar hulle in hinderlae gelok is. Piet Uys en sy seun Dirkie en nog vyf ander het geval, maar die res moes vlug vir hul lewe. Die kommando by die Slag van Italeni het toe die naam van die Vlugkommando gekry. Potgieter is spoedig terug oor die Drakensberg, want hy is ten onregte deur baie mense beskuldig van lafhartigheid.

Die volgende aanval deur die Zoeloes het plaasgevind op 3 Augustus 1838, maar die laer aan Boesmansreivier was goed verskans en met doringtakke dig gemaak. Na drie dae se vrugtelose pogings het die Zoeloes die beleg opgegee, maar weereens baie vee saamgejaag na Zoeloeland.

Kort na die laasgenoemde aanval, op 23 Oktober 1838, is Gerrit Maritz oorlede. Die Trekkers in Natal was nou leierloos, daarom is 'n afvaardiging na Oos-Kaapland gestuur om Andries Pretorius te versoek om sy volksgenote te kom help. Op sy advies het die afvaardiging onderneem om veghekke van hout te maak, sodat die laer elke aand tydens die tog na Umgungundlovu doeltreffend en vinnig dig gemaak kon word. Boonop moes die vrouens linnesakkies maak, tien of twaalf lopers daarin toewerk en in gesmelte vet week, sodat die kommando's vinniger sou kon laai tydens 'n geveg.

Op 22 November 1838 het Andries Pretorius by die laers in Natal opgedaag. Alhoewel hy versoek was om as leier te dien, het hy vereis dat daar eers gestem sal word om seker te maak dat almal met sy leiding tevrede is. Daarbenewens het Andries Pretorius an die bestaande kommandante van Natal aanvaar: Karel Pieter Landman is as tweede-in-bevel bevestig, met Pieter Daniël Jacobs, Koos Potgieter, Hans de Lange en Stephanus Erasmus as offisiere. Die kommando van bykans 470 man met 64 waens kon vertrek na Zoeloeland, vanaf Schietdrift in die Tugela op 3 desember 1838.

Dit is verstaanbaar dat elkeen in die kommando met groot kommer vervul moes wees oor hul dierbares wat agtergebly het. As die kommando verslaan sou word, sou die Natalse Trekgemeenskap ook geen kans op oorlewing hê nie. Almal was reeds verarm en daar was ook nie genoeg waens en osse oor om terug te trek oor die Drakensberg nie. Daar was wel 'n aantal manne by die laers, maar die wapens en kruit sou nie lank hou as verdere aanvalle op die laers sou plaasvind nie. Die naam Sooilaer, soos een van die laers bekend was, dui ook aan dat die waens in die laer te min was om dit te beveilig.

Die eer kom Charl (Sarel) Cilliers toe dat hy die eerste gedagte aan 'n gelofte aan die Here uitgespreek het. Geskiedkundiges verskil oor die presiese tyd en plek waar die Gelofte die eerste keer afgelê is. Dit wissel van 7 Desember naby Danskraal aan die Kliprivier tot 10 Desember aan die Wasbankrivier. Wat wel belangrik is, is dat die Voortrekkers die Gelofte sedertdien elke aand herhaal het tydens die gebruiklike aandgodsdiens, tot en met die aand van 15 Desember.

Die Gelofte

Die gelofte, deur Charl (Sarel) Cilliers opgestel, bestaan uit 'n versoek en drie beloftes wat nagekom sou word:

1. Ter ere van die Here, waar dit Hom sal behaag, 'n kerk bou.

2. Die datum van die oorwinning jaarliks soos 'n Sabbat van die Here deurbring.

3. Ons sal ons kinders daarvan vertel sodat ons nageslagte die Gelofte kan onderhou en die roem en die eer aan Hom daarvoor te gee.

Die roete tot by Bloedrivier

Die kommando van Andries Pretorius het vanaf die laers, in die huidige Estcourt- Colenso-gebied, noordwaarts getrek tot deur die Kliprivier (by die huidige Ladysmith) toe noordoos geswaai deur die Sondagsrivier en Wasbankrivier tot by Endumeni-berg, suid van die huidige Dundee. Aan die voet van hierdie berg het die Engelse handelaar, Alexander Biggar se skotskar gebreek nadat dit in 'n gat geval het en moontlik is hy ook deur die voorval beseer. Die plaas waarop dit gebeur het heet vandag nog Biggarssgat en die berg is genoem Biggarsberg. Sedertdien heet die hele voetheuwelgebied vanaf Dundee tot aan die Drakensberg die Biggarsberge.

Die noord-ooswaartse trekrigting is voortgesit tot aan die Buffelsrivier, waar 'n geskikte drif gevind is wat sedertdien Kommandodrif heet. Die plaas oorkant die Buffelsrivier aan die Utrecht-kant, waar die drif is, heet nog steeds Kommandodrif.

Hans de Lange, algemeen bekend as Hans Dons, het tydens die tog opgetree as verkenner. Hy het elke dag vooruitgery om te verseker dat die kommando nie onverhoeds op trek deur die Zoeloemag oorval word nie.

Toe die kommando deur Kommandodrif trek, het Hans Dons hulle laat weet dat die wêreld vorentoe uit oop grasvlaktes bestaan en dat hulle eers by Doringberg (naby die huidige De Jagersdrift) moet gaan hout kap en saamneem vir daaglikse gebruik.

Van Doringberg af het die kommando in 'n suid-ooswaartse rigting getrek. Omtrent 20 kilometer verder is daar 'n sytak van die Buffelsrivier (wat ons vandag ken as Bloedrivier, toe bekend as die Ncome). Die Trekkers was reeds deur die rivier toe die dringende boodskap die kommando bereik dat die Zoeloemag op die rante, omtrent 2 uur te perd, of 10 kilometer vorentoe, in aantog is. Dadelik het Andries Pretorius besef dat hulle pas by 'n strategiese plek vir die laer verby was. Aan die wesoewer van die rivier het 'n diep droë sloot reghoekig by 'nlang seekoeigat aangesluit. ('n Seekoeigat is 'n diep kuil water waardeur mens slegs kon swem). Die waens is dadelik deur die rivier terug na die wesoewer geneem.

Bloedrivier

Dit was Saterdag, 15 Desember toe laer getrek is. Voorbereidings vir die geveg is getref en die bykans 900 osse en 500 perde was onder beheer in die laer. Die posisie van die laer sou die Zoeloes dwing om hoofsaaklik uit die noordweste aan te val aangesien die rivier aan die oostekant en die sloot aan die suidekant die laer beskerm het.

Voor donker het van die Zoeloemagte reeds deur dieselfde drif gekom, terwyl andere aan die noordekant bokant die kuil deurgekom het. Die Zoeloeregiment wat eerste aan die geveg sou deelneem, was die Abafana (seuns) met swart skilde toegerus. Die Swartskilde regiment was sedert Shaka se tyd die jong krygers wat nie mag trou voordat hulle assegaailemme bloed getrek het nie. Op hulle versoek is hulle juis om die rede toegelaat om die geveg in te lei.

Die Zoeloe opperbevelhebbers, Ndlela en Tambuza, met ander hooggeplaastes, byvoorbeeld twee "prinse" (jonger broers van Dingane) het aan die ooste-kant van die seekoeigat saam met die Witskilde regiment gesit om die geveg dop te hou.

Die aand van Saterdag, 15 Desember was baie donker en boonop het 'n digte mis oor die gebied getrek. Daardie nag het geen aanval plaasgevind nie en dit het gelei tot verskillende verklarings, byvoorbeeld: Die Voortrekker-lanterns het 'n spookagtige skynsel in die miswolke tot gevolg gehad. (Die lanterns was nie soos ons dit vandag ken en soos die wat nou aan die sweepstokke hang nie. Dit was 'n blikkie wat soos 'n groenterasper lyk met 'n kersie binne-in. In die museums in Bloemfontein en Pretoria is voorbeelde van die lanterns). Die Zoeloes het reeds geweet dat vogtige lug die ontvlamming van buskruit kan verhinder, en het gedink hulle sou die Voortrekkers maklik in die vroeë more kon doodsteek.

Die bekende fisikus, Prof Lotz Strauss, het op skrywer se versoek vasgestel dat Maandag, 17 Desember 1838 nuwemaan was en dit bevestig dat die nag van 16 Desember donkermaan was. Nie een van die vegtende partye kon vooraf die tyd van ontmoeting bepaal nie, tog was dit bestem om mekaar op 16 Desember te ontmoet met donkermaan.

Anders as wat normaalweg gebeur, het die mis voordag opgeklaar en was Sondag, 16 Desember 1838 'n helder, sonnige dag.

Die eerste aanval, vroeg na sonop, is deur sarsies geweerskote en kanonvuur afgeslaan. Nog verskeie verwoede pogings deur die swartskilde het gevolg, maar geeneen kon ide waens bereik nie. Later het ook die Witskilde bokant die kuil deurgekom en hard probeer om die laers te bereik, maar ook hulle kon nie die laaste 40 meter na die laer indring nie.

Die presiese plek waar die laer opgerig is, is in 1971, voor die oprigting van die pragtige brons walaer bevestig. Volgens meneer George Chadwick van die N.O.D, is deur middel van infrarooi fotografie bepaal dat die middelpunt van die laer, wat omstreeks 1860 deur 'n klipstapel gepak deur oudstryders aangedui is, hoogstens 10 meter na eenkant toe aangedui. Die diep sloot is vandag nog duidelik - nou baie vlak waar die sloot in die kuil eindig. Die waens het daar suidwaarts deurgetrek en +- 200 meter verder deur die rivier getrek deur 'n drif "Izibuku Labafazi" (Vrouedrif). Die laer was minstens 400 tot 500 meter wes van die seekoeigat; die vorm daarvan soos 'n reuse letter D met sy reguit sy teen die diep sloot.

Strategies was dit vir bykans 470 geweerskutters meet moontlik om uit 'n verspreide gebied sterk vuurkrag te lewer, terwyl die beskikbare frontwydte vir die naderkomende Zoeloes al nouer geword het. Slegs 'n klein aantal, moontlik 20 geweerskutters, was nodig om die aanvallers, wat op 'n stadium in die diep sloot langs probeer het om die laer te bereik, te verhinder op die wal uit te klouter.

'n Skeepskanon, een van 2 of 3 kanonne wat saamgeneem was, is deur Pretorius aangewend in 'n oostelike rigting teen die hooggeplaastes oorkant die kuil. Een is deur 'n kanonkoeël getref en nog andere beseer. Hierdie kanon het slegs "Canon Balls" gevuur, want brisantbomme wat ontplof as dit die teiken of die grond tref, is eers later uitgevind. Hierdie aksie het veroorsaak dat die witskilde ook aan die geveg kom deelneem het.

Na omtrent drie uur se geveg het die Zoeloes tou opgegooi en het Pretorius 'n paar berede aanvalle buitentoe onderneem om die Zoeloes te dwing om weer te probeer of om hulle te verjaag. Pretorius self en nog twee Trekkers het assegaaiwonde opgedoen, maar kon voortgaan met die geveg.

Teen elf- of twaalfuur die dag was die slag gelewer. Rondom die laer het 'n wal dooies gelê. Elke geweerskoot was egter nie 'n doodskoot nie en baie bloeiende gewondes het die kuil ingevlug en probeer om deur te swem en koers te kry "huis toe". Gevolglik het die kuil spoedig bloedrooi geword van die bloed en so aanleiding gegee dat die rivier sy naam gekry het: BLOEDRIVIER. Baie gewonde Zoeloes het ook geslaag om deur die rivier te kom, maar beswyk op die lang oop vlakte aan die oostekant. Vandag nog noem Zoeloes die bult oorkant "Ukhalo lamathambo" (bult van doodsbeendere).

Bron: www.Bloedrivier.org die amptelike webblad van die Bloedrivier Gelofte-herdenkingskomitee.

God is getrou aan sy verbond, daarom is daar vir ons hoop in ’n toekoms wat donker lyk

Geloftediens 16 Des 2011
Teks: Pred. 4v17 - 5v6; Ef. 3v14 – 20. 
Teksvers Pred. 5v3

Liturgie

na Votum Ps. 9 v 1 & 7  (OAB)

Slotsang Ps. 68 v 1 (OAB)

173 jaar gelede het ons voorvaders ’n gelofte teenoor die Here afgelê. Daarmee het hulle ’n verpligting op ons geplaas omdat daardie gelofte onder andere gemeld het dat: “ons ook aan ons kinders sal sê dat hulle met ons daarin moet deel tot nagedagtenis ook vir die opkomende geslagte” Alhoewel daar sommige van ons volkgenote is wat daarteen rebelleer, bly ons gebonde aan daardie gelofte. Die Here waarsku ons dat ons versigtig moet wees wanneer ons ’n vrywillige gelofte teenoor Hom aflê soos ons hoor in Pred. 5v3:

As jy aan God ’n gelofte gedoen het, moet jy nie versuim om dit te betaal nie. Hy hou nie van ligsinnige mense nie. Wat jy beloof het, moet jy betaal.

Op ’n ander plek in Deut. 23V21-23 sê die Here:

²¹“Wanneer jy ’n gelofte aflê teenoor die Here jou God, moet jy nie traag wees om dit na te kom nie, anders sal die Here jou God jou tot verantwoording roep en sal jy skuldig wees. ²² Wanneer jy nie ’n gelofte aflê nie, sal jy nie skuldig wees nie, ²³ maar as jy vrywillig ’n gelofte teenoor die Here jou God aflê, moet jy versigtig wees met wat jy sê en moet jy die gelofte nakom.

Die vraag is nou of ons daardie gelofte wat afgelê is nakom? Voordat ons dit kan doen moet ons net eers kortliks weer gaan kyk presies wat die gelofte behels en wat daartoe aanleiding gegee het. Wat het aanleiding tot die gelofte gegee?

Die Voortrekkers in Natal het totale uitwissing in die gesig gestaar. Dit het met hulle bitter ellendig gegaan.

•     In Febr. 1838 is Piet Retief en sy afvaardiging

       op ʼn verraderlike wyse deur Dingaan by sy kraal vermoor.

•     Kort daarna volg die gruwel massamoorde

       teen die hange van die Drakensberge: Moordspruit, Bloukrans, Weenen.

•     In April het Piet Uys en sy seun Dirkie in ’n mislukte vergeldingspoging by Italeni gesneuwel

•     Om sake te vererger trek Andries Potgieter terug na Transvaal

•     In Aug./Sept. seëvier die doodsengel weer eens toe ’n maselepidemie die reeds moedelose en verswakte Voortrekkers nog verder uitgedun het.

•     Die kroon op hulle ellende was toe die 41 jarige Gerrit Maritz op 23 Sept. aan die Klein Tugela sterf.

Die Voortrekkers was nou uitgedun, leierloos, moedeloos – ja, weerloos uitgelewer. Hulle het vir hulself geen toekoms meer in die vooruitsig gestel nie. In sy voorsienigheid beskik God dat die bekwame Andries Pretorius twee maande later (in Nov.) hom by die Voortrekkers in Natal aansluit. Binne enkele dae het hy op baie bedrewe wyse die hele situasie daar in Natal opgesom en besluit dat daar nie anders kan as om in geloof teen Dingaan op te tree nie.

Dit word vertel dat toe die boere kommando opgeruk het na die vesting van Dingaan, Sarel Cilliers en Andries Pretorius volgens gewoonte alleen vooruit gery het. Dit was volgens oorlewering by dié geleentheid terwyl hulle oor die gevare en probleme van hul onderneming en die geweldige getalle oormag van die vyand gepraat het, dat Sarel Cilliers aan die generaal voorgestel het dat hulle ’n gelofte voor die Here God moet aflê – hulle moet hul krag van Hom alleen soek.

Op die aand van 7 Des 1838 is die gelofte die 1ste maal afgelê in die vorm van ’n erediens onder leiding van Sarel Cilliers. Die gelofte kan kortliks soos volg uiteengesit word:

Die voorneme om ’n gelofte te doen:

"Hier staan ons voor die heilige GOD van hemel en aarde om 'n gelofte aan Hom te doen

Voorwaarde

dat as Hy ons sal beskerm en ons vyand in ons hand sal gee,

Belofte

1) ons die dag en datum elke jaar as 'n dankdag soos 'n Sabbat sal deurbring,

2) en dat ons 'n huis tot sy eer sal oprig waar dit Hom behaag,

3) en dat ons ook aan ons kinders sal sê dat hulle met ons daarin moet deel tot nagedagtenis ook vir die opkomende geslagte

Doel:- om aan God alleen die eer te gee

want die eer van Sy naam sal verheerlik word deur die roem en die eer van oorwinning aan hom te gee."

Die gelofte is daarna elke aand herhaal en op Sondag 16 Des 1838 het God die onmoontlike moontlik gemaak. Minder as 500 Boere kommandolede het ’n oormag van meer as 10 000 Zoeloe krygers verslaan. Nie een van die boeremagte is gedood nie en slegs ’n paar het ligte snywonde opgedoen. God het aan die noodroep van sy kinders gehoor gegee en Hy het hulle beskerm en die vyand in hul hand gegee. Hiermee is egter ’n verpligting op die nageslag van die verbondmakers geplaas.

Wat is die verpligting wat op ons as die nageslag geplaas is? In kort dat ons moet herdenk dat die Here in ’n tyd van nood vir ons voorvaders uitkoms gegee het en dat ons dit aan die volgende geslag moet oordra sodat die Here se Naam daardeur geëer kan word. Nou kom ons weer by die vraag wat ons in die begin gevra het, het ons die verpligting van die gelofte nagekom? As ons doodeerlik moet wees dan moet ons sê “NEE”. Dit is eers na 1910 dat 16 Des. as ’n nasionale gedenkdag ingestel is. Tot watter mate het ons werklik aan ons kinders oorgedra hoe God vir ons voorvaders in tyd van nood gesorg het? Tot watter mate getuig ons lewens daarvan dat ons net van God afhanklik is om vir ons te sorg? Gee ons met dit wat ons doen en sê die eer aan God alleen? Nee geliefdes, ons lewens getuig eerder van rebelse opstand teenoor God!

Toe Sarel Cilliers daardie gelofte in die week voor die slag van Bloedrivier teenoor die Here afgelê het, het die Here geweet dat ons nie 100% getrou gaan wees aan die beloftes wat gemaak is nie. Ten spyte daarvan het Hy nog steeds in sy groot genade gehoor gegee aan die pleidooi van die Voortrekkers, want Hy het lank reeds van sy kant af ’n ewige verbond met sy uitverkore kinders aangegaan waarin Hy sy ewige trou beloof het. Alhoewel ons nie getrou die beloftes kan nakom wat ons teenoor die Here maak nie, is daar Een wat wel 100% getrou in alles is en was. In Heb. 3v1 & 2:

Daarom, broers wat vir die Here afgesonder is en deelgenote is van die hemelse roeping, moet julle noukeurig let op Jesus, die Apostel en Hoëpriester van die geloof wat ons bely. Hy is getrou aan God wat Hom aangestel het

Watter troos kan ons daaruit put? Toe die toekoms vir ons voorvaders donker gelyk het na die moord op Retief, Andries Potgieter wat na Transvaal teruggetrek het en die dood van Maritz het hulle, hulle krag in die Here en in sy groot mag gesoek (Ef. 6v10). Hulle het deur die Heilige Gees krag ontvang om innerlik sterk te word. (Efesiërs 3:16). Christus het deur die geloof in hulle harte gewoon en hulle was in sy liefde gegrondves. (Efesiërs 3:17). Hulle was in staat om saam met al die gelowiges te begryp hoe wyd en ver en hoog en diep die liefde van Christus gestrek het! (Efesiërs 3:18).

Hier is baie dinge wat die toekoms vir ons ook donker laat lyk. Die ekonomie wat maar net nie op dreef wil kom nie. Die dreigemente van ons plase wat deur herverdeling van grond afgevat kan word. Regstellende aksie wat ons en ons kinders van loopbaangeleenthede ontneem. Die golf misdaad en korrupsie wat so oor ons spoel. Ons kan en ons moet net soos ons voorvaders ons krag in die Here en in sy groot mag soek. Ons kan dit alleen doen wanneer ons deur die Heilige Gees krag ontvang om innerlik sterk te wees. Ons kan dit alleen doen wanneer Christus deur die geloof in ons harte woon en wanneer ons in sy liefde gegrondves is. Dit is eers wanneer ons Christus soek vir wie Hy is en nie omdat hy net nuttig is vir die seëninge wat Hy gee nie. Dit is eers wanneer ons Christus onweerstaanbaar vind net vir wie Hy is dat ons werklik op God kan vertrou.

In wese behels die gelofte dat ons, ons kinders van God se troue verbondliefde leer. God is getrou aan sy verbond, daarom is daar vir ons hoop in ’n toekoms wat donker lyk.

Amen

Christus verander die donker wanhoop in ons lewe na lig en hoop

Skriflesing:   Jes. 8v19 – 9v7 Teksvers Jes. 9v1

Liturgie  11 Des. 2011

na Votum Ps. 66 v 1  (OAB)

Na Wet Ps. 32 v 1 (OAB)

Na gebed Ps. 86 v 6  (OAB)

Slotsang Ps. 103 v 1 (OAB)

Die jaar is besig om ten einde te snel en Kersfees lê om die draai. Dit is daardie tyd van die jaar dat ons almal besig is om voor te berei vir die vakansie en daar is so ’n gevoel van feestelikheid in die lug. Dit is ’n tyd dat ons daarna uitsien om weer saam met ons geliefdes deur te bring. Vir baie mense is dit egter ook ’n tyd van eensaamheid en is dit ook so dat die aantal selfmoorde in hierdie tyd van die jaar toeneem. Hierdie tyd van die jaar is inderdaad ’n donker tyd vir baie mense. Kersfeestyd is nie vir almal altyd so vreugdevol soos wat ons gewoonlik dink nie. Dalk is dit omdat my kinders ver is of dalk is dit die eerste Kersfees wat ek sonder my geliefde moet deurbring. Daar is baie dinge in die lewe wat dit vir ons donker maak.

In ons teks sien ons dat Israel ook ’n donker tyd beleef het. In die tyd van Jesaja het Koning Tiglat-Pelser van Assirië reeds die Noordelike deel van Israel in Ballingskap weggevoer. Die gebiede Sebulon en Naftalie in die Noorde daar by die meer van Galilea was van die eerste gebiede wat deur Assirië oorval is. Die Israeliete wat in Ballingskap weggevoer was, het inderdaad donker tye beleef.

In Jes. 9v1 hoor ons egter dat daar hoop is vir Israel:

Die volk wat in donkerte geleef het, het ’n groot lig gesien, oor dié wat in die donker land was, het ’n lig geskyn.

Die profeet is so seker daarvan dat hy die verlede tyd praat asof dit reeds gebeur het. Israel sien net donkerte om hulle. Hulle land is verwoes. Hulle is ver van Jerusalem af en hulle het nie meer ’n tempel nie. Dit voel vir hulle of hulle heeltemal van God verwyder is. In Jes. 7v14 en 8v8 het die profeet reeds aan hulle die belofte van Immanuel gegee, God met ons. Nou gebruik die profeet die beeld van lig om die volk te bemoedig sodat hulle, hulle nie moet blindstaar teen die huidige donker omstandighede nie. Daar is hoop!

Verder gebruik hy nog twee beelde om vir die volk hoop te gee binne hulle huidige donker omstandighede. Eers gebruik hy die beeld van vreugde tydens oestyd en ook die blydskap van soldate wanneer die veldtog verby is en hulle die buit verdeel soos ons in Jes. 9v2-4 hoor. Die resultaat is dat alle vyandighede teen die volk van God gestaak gaan word.

In Jes. 9v5 hoor ons die rede vir die hoop waarvan die profeet praat:

Vir ons is ’n Seun gebore, aan ons is ’n Seun gegee;

Weereens stel die profeet dit in die verlede tyd om die absolute sekerheid aan te dui dat dit wel gaan gebeur. Alhoewel Jesaja nie die woord Messias gebruik nie, verwys hy hier na ’n Koning wat uit die geslag van Dawid sal kom wat deur God aangestel is en wat as verlosser van sy volk sal optree soos die Here aan Dawid belowe het in 2 Sam. 7. Die Hebreeuse woord wat gebruik word om na so ’n koning te verwys is Messias terwyl die Griekse woord Christus is. In Afrikaans gebruik ons beide Messias en Christus. Hier is dus ’n belofte van ’n Koning wat ’n ewige vrederyk tot stand gaan bring.

Die kroning van die Messiaskoning word vir ons hier beskryf. Uit Psalm 2 weet ons dat ’n nuwe koning by sy kroning as seun van God aangeneem word en dat hy by dié geleentheid ’n nuwe naam kry. Dit presies dit wat vir ons hier in Jes. 9v2-5 beskryf word. Eers bely die volk: “vir ons is ’n Seun gebore, en aan ons is ’n Seun gegee” en dit verwys na die Messiaskoning wat die troon bestyg. Nou heers hy en by sy troonbestyging kry hy vier name wat sy heerskappy beskryf:

·        Wonderbare Raadsman - hy sal geen raad van ander nodig hê nie, want God is sy raadsman.

·        Magtige God – die Messiaskoning is God se direkte verteenwoordiger op aarde. Wie hom sien, sien as’t ware vir God.

·        Ewige Vader – soos dit ’n koning betaam is hy vir sy onderdane ’n vader wat voortdurend vir hulle sorg.

·        Vredevors – onder sy heerskappy sal daar harmonie wees sodat elke mens ongehinderd vir God kan dien.

In Mat. 4v12 – 16 hoor ons hoe hierdie profesie in Jesus Christus vervul is:

¹² Toe Jesus hoor dat Herodes vir Johannes in die tronk laat opsluit het, het Hy na Galilea toe gegaan. ¹³ Hy het nie in Nasaret gaan bly nie, maar Hom gaan vestig in Kapernaum by die see, in die gebied van Sebulon en Naftali. ¹⁴ So moes vervul word wat deur die profeet Jesaja gesê is:

¹⁵“Jy, gebied van Sebulon en gebied van Naftali, aan die seekant en oorkant die Jordaan, Galilea waar die heidene woon! ¹⁶ Die volk wat in duisternis woon, het ’n groot lig gesien; hulle wat in die skemerland van die dood lewe, vir hulle het die lig opgegaan.”

Watter troos hou hierdie profesie van ’n Messiaskoning wat 2000 jaar gelede gebore is vir ons in wat haastig op is na die einde van 2011? Vir elke donker oomblik in ons lewens is daar die hoop van Lig wat die duisternis sal verdryf. Ons is so geneig om tydens Kerstyd in die rooi Kersvaders wat ho ho ho sê vas te kyk. Hoe dikwels kyk ons net in die blink liggies en die reklame van Kerstyd vas en dan is ons verbaas omdat daar soveel donkerte in hierdie tyd is.

In Jes. 8v19 hoor ons:

Mense sê julle moet mediums en spiritiste raadpleeg wat fluister en mompel, maar moet ’n volk nie sy God raadpleeg nie? Waarom sou ’n mens dooies in belang van lewendes raadpleeg?

As ons op die dooie dinge van hierdie wêreld vertrou dan sal daar in ons lewens ook niks anders as benoudheid en donkerte nie wees nie. Met Kersfees sê die Here vir ons ook: in die land waar daar duisternis is, sal daar nie langer donkerte wees nie, want Vir ons is ’n Seun gebore, aan ons is ’n Seun gegee; Hy sal heers, en Hy sal genoem word: Wonderbare Raadsman, Magtige God, Ewige Vader, Vredevors.

Geliefdes ons sien ook saam met Israel uit na ’n Koninkryk waar daar ewige vrede sal heers. Ons hou vas aan die belofte van die woonplek van God wat nou by die mense sal wees. Hy sal by ons bly; ons sal sy volke wees, en God self sal by ons wees as ons God. Hy sal al die trane van ons oë afdroog. Die dood sal daar nie meer wees nie. Ook leed, smart en pyn sal daar nie meer wees nie. Die dinge van vroeër het verbygegaan.”
(Open 21v3&4).

Geliefdes moenie in hierdie feestyd u vreugde in die dooie dinge van die wêreld soek nie. Daar is net een ware bron van vrede soos die Here ook in .Fil. 4:6 & 7 vir ons bevestig:

⁶ Moet oor niks besorg wees nie, maar maak in alles julle begeertes deur gebed en smeking en met danksegging aan God bekend. ⁷ En die vrede van God wat alle verstand te bowe gaan, sal oor julle harte en gedagtes die wag hou in Christus Jesus.

Hou vas aan die troos en vrede wat daar net by Jesus Christus te vinde is want Christus verander die donker wanhoop in ons lewe na lig en hoop.

Amen

ONS Getrouheid aan God se wet moet opreg wees sonder enige skynheiligheid

Skriflesing:   Mat 5:17 – 6:4 Teksvers Mat 5:20

Liturgie  4 Des. 2011

na Votum Ps. 84 v 4  (OAB)

Na Wet Ps. 91 v 1 (OAB)

Na gebed Ps. 84 v 3  (OAB)

Slotsang Ps. 107 v 1 (OAB)

Ons teksvers sê vir ons dat ons getrouheid aan God se wet opreg moet wees sonder enige skynheiligheid. Skynheiligheid is een van die aanklagte wat heel dikwels teenoor die kerk gemaak word. Hoe dikwels hoor mens nie dat iemand niks met die kerk te doen wil hê nie omdat die kerk (dit is nou ons geliefdes!) ’n spul huigelaars is wat elke Sondag ewe vroom en skynheilig die kerkbanke vol sit. Met ander woorde ons word aangekla dat ons voorgee om iets of iemand te wees wat ons nie werklik is nie! Die hartseer van die saak is dat daar ’n groot mate van waarheid in hierdie aanklag!

Hier in die Bergpredikasie ontmasker Jesus ons skynheiligheid en wys Hy vir ons wat die verskil is tussen ware geregtigheid wat God verlang en die wêreldse idee van geregtigheid wat ons so dikwels navolg. Geregtigheid beteken om op te tree volgens ’n sekere stel reëls of riglyne wat deur ’n hoër gesag daargestel is. Die wêreldse idee van geregtigheid kom daarop neer dat iemand geregtig is as hy/sy die regte ding doen en verkeerde dinge vermy, maak nie saak wat sy motivering daarvoor is nie.

Hier in die bergpredikasie wys Jesus ons dat die regte optrede met ’n verkeerde motivering skynheiligheid en huigelary is. Daarom sê Hy vir ons in Mat 5v20:

Ek sê vir julle: As julle getrouheid aan die wet nie meer inhou as dié van die skrifgeleerdes en die Fariseërs nie, sal julle nooit in die koninkryk van die hemel ingaan nie.”

Die skrifgeleerdes en Fariseërs was die godsdienstige leiers van daardie tyd. Hulle was baie godsdienstig en hulle het die godsdienstige reëls baie streng toegepas. Tog sê Jesus vir hulle in Mat. 23v28:

²⁷“Ellende wag vir julle, skrifgeleerdes en Fariseërs, huigelaars! Julle is soos witgeverfde grafte, wat van buite mooi lyk maar daarbinne vol doodsbene en allerhande onsuiwerheid is. ²⁸So is julle ook: van buite lyk julle vir mense vroom, maar van binne is julle vol huigelary en minagting van die wet.”

Jesus noem hulle huigelaars. Huigelary het te doen met ’n teenstrydigheid tussen hoe dit lyk en hoe dit regtig is, dit wil sê tussen wat jy voorgee om te wees en wat jy werklik is.

Dit is inderdaad hoe die skrifgeleerdes en Fariseërs was. Hulle het voorgegee dat hulle hierdie vroom godsdienstige leiers was en gereeld in die openbaar gebid en gesorg dat hulle in die voorste plekke in die tempel was sodat almal hulle kon sien. Die probleem was hulle motivering oor waarom hulle dit gedoen het. Dit het nie vir hulle werklik oor hulle diens aan God gegaan nie, maar veel eerder oor hulle eie eer. Hulle wou hê dat die mense moes raaksien hoe vroom hulle lewe sodat hulle daardeur vir die volk kon wys hoe belangrik hulle was. Hulle het die regte goed gedoen met die verkeerde motivering soos ons ook hoor in Mat 6v1 & 2:

¹“Moenie julle godsdienstige pligte in die openbaar nakom om deur mense gesien te word nie, want dan kry julle geen beloning van julle Vader wat in die hemel is nie.

²“As jy byvoorbeeld armes help, moet dit nie uitbasuin nie. Dit doen die skynheiliges in die sinagoges en op straat, sodat mense met lof van hulle kan praat.

Die Here sê vir ons dat dit nie goed genoeg is nie. Met so ’n benadering sal ons nooit in die koninkryk van die hemel ingaan nie.

Hier in die bergpredikasie wys Jesus verder vir ons prakties wat dit beteken om volgens die wet van God te leef. Die wet van God strek baie dieper as die oppervlakkige manier wat ons so dikwels daarna kyk. In Mat 5v17-48 wys Jesus vir ons dat wat ek ook al dink my grootste sonde is, dat die werklikheid baie erger is. Ons mag dink dat ek darem nie ’n moordenaar is nie want ek het nog nooit iemand doodgemaak nie. As ons so dink dan wys die Here vir ons dat ’n slegte humeur eintlik moord is soos ons hoor in Mat 5v21en 22. Ons troos onself dikwels met die gedagte dat ek so kwaad geword het dat ek daardie persoon oor die kop kon slaan, maar ek het nie. Ek het nie eers op hom geskree nie. Ek het maar net omgedraai en weggeloop voordat ek iets kon sê. Dan sê die Here vir ons dat ons eintlik moord gepleeg het. In Mat 5v27 & 28 hoor ons:

²⁷“Julle het gehoor dat daar gesê is: ‘Jy mag nie egbreuk pleeg nie.’ ²⁸Maar Ek sê vir julle: Elkeen wat na ’n vrou kyk en haar begeer, het reeds in sy hart met haar egbreuk gepleeg.

Net die begeerte na ’n ander vrou of man is net so erg asof ek fisies owerspel pleeg.

Wie van ons kan nog eerlik sê dat ek nog nooit moord of owerspel gepleeg het nie? Verder ontmasker Christus allerlei wanpraktyke oor eedswering (die derde gebod) en laat dit dan uitloop op die groot gebod wat die vervulling van die wet is, naamlik liefde. In ons liefde mag ons nie onderskeid maak tussen vriend en vyand nie. Wie van ons kan werklik daarop aanspraak maak dat ons liefhet volgens God se standaard?

Hier in die bergpredikasie vind ons die praktiese riglyne van hoe burgers in die koninkryk van God behoort te leef. Kan ons werklik so leef soos wat die Here van ons verwag? As ons eerlik is, dan moet ons sê “NEE”. Wie van ons kan werklik sê dat ons volmaak is soos wat ons Hemelse Vader volmaak is? Ons is skuldig! Die harde werklikheid is dat ons getrouheid van die wet nie meer inhou as die skrifgeleerdes en die Fariseërs nie met die gevolg dat ons nie in die koninkryk van die hemel sal kan ingaan as dit afhang van die manier waarop ons leef volgens God se wet nie.

Met die bergpredikasie wys die Here vir ons dat dit vir ons onmoontlik is om ons eie geregtigheid te verdien. Op die oog af mag dit dalk lyk of dit moontlik is, maar as ons dieper kyk dan sal ons sien dat ons dit nie kan doen nie. Dit is eers wanneer ons werklik verstaan dat ons niks kan doen om ons eie saligheid te verdien nie dat ons werklik by die genade van God in Jesus Christus kan uitkom. Solank as wat ek nog dink dat ek darem nie so sleg is nie, leef ek ’n skynheilige lewe van huigelary. Dit is eers wanneer ek besef dat ek nie die wet kan nakom nie en dat ek alleen deur Jesus Christus se geregtigheid gered kan word dat ek werklik in opregtheid kan begin leef.

In 2 Kor. 5v21 sê die Here vir ons:

Christus was sonder sonde, maar God het Hom in ons plek as sondaar behandel sodat ons, deur ons eenheid met Christus, deur God vrygespreek kan wees.

Dit is eers wanneer ons besef dat ons nie deur goeie werke ons saligheid kan verdien nie, dat ons werklik die genade van God in Jesus Christus kan aangryp. Dan sal ons besef dat om ’n Christen wees beteken dat ons besef ons verlore was en dat ons by God, in Christus genade gevind het. Dan sal ons nie vol trots op ons “goeie werke” roem nie, maar besef dat ons dikwels struikel en val en dat ons God nodig het om vir ons die regte pad te wys. Dan sal ons besef dat ons nog steeds baie foute het, maar dat God dink dat ons die moeite werd is en dat Hy ons so lief het dat Hy sy enigste Seun gestuur het om in ons plek vir ons sondes te sterf. Dan sal ons besef dat ons nie beter is as ander mense nie, maar dat ons sondaars is wat God se genade ontvang het.

Kom laat ons die genade van God aangryp sodat ons kom wegkom van ’n valse sin van eiegeregtigheid en sodat ons opreg kan lewe vanuit God se genade.

Amen

As Jesus Christus ons verhoudings beheer sal ons mekaar opbou en nie afbreek nie.

Skriflesing Kol. 3v18 tot 4v1 Teksverse Kol. 2 v 13 & 14

Lit 27 Nov 2011 RB

 Ps. 92 v 1 na die Votum

 Ps. 119 v 7 na die wet

 Ps. 84 v 3 na gebed

 Ps. 133 v 1 en 2 slotsang

Hoe lyk ons verhoudings? Verhoudings is een ding wat alle mense in gemeen het en dit is ons verhoudings wat bepaal of ons gelukkig is of nie. Die stand van ons verhoudings bepaal die kwaliteit van ons lewens. ’n Mens se gesindheid oefen ’n groot invloed op die sukses van verhoudings uit. As ek ’n kritiese en veroordelende ingesteldheid het, dan sal dit ook in my verhoudingslewe deurskemer. Daar is niks wat so afbrekend is in ’n verhouding as ’n ingesteldheid van dat my goedkeuring en liefde vir jou bepaal word deur jou vermoë om aan my standaarde te voldoen nie. In kort kom dit daarop neer dat jy eers vir my moet wys dat jy goed genoeg is vir my liefde en aanvaarding.

Dit is veral binne ons naby verhoudings hier binne in die huisgesin dat so ’n gesindheid groot skade kan aanrig. Die verhouding van man en vrou, en ouers tot hulle kinders. Die opdrag aan vrouens om aan hulle mans onderdanig te wees beteken nie dat die vrou die man se vloerlap moet wees nie. Dit beteken dat die vrou die man se rol en posisie moet respekteer en dat sy dit nie vir hom moet moeilik maak om sy rol in die gesin te vertolk nie. In Spreuke 25v24 hoor ons:

Liewer bo-op ’n dak woon as saam met ’n twisgierige vrou onder een dak.

’n Vrou wat heeltyd krities is teenoor haar man se doen en late kan die lewe vir hom hel maak.

Aan die ander kant moet die man ook nie sy magsposisie misbruik om sy vrou sleg te behandel nie. In die meeste gevalle in vandag se samelewing is die vrou nog steeds net so afhanklik van haar man as wat vrouens in die destydse samelewing was. Mans moenie so teenoor hulle vrouens optree dat hulle begin bitter word nie. Die man se opdrag is dat hy sy vrou moet liefhê. Dit beteken dat hy sy vrou se belange eerste moet stel. In Ef. 5v 25 hoor ons:

Mans, julle moet julle vrouens liefhê soos Christus die kerk liefgehad en sy lewe daarvoor afgelê het.

Broeders, is ons werklik bereid om ons lewens vir ons vrouens af te lê?

Kinders kry die opdrag om aan hulle ouers gehoorsaam te wees en aan die ander kant kry vaders die opdrag om nie heeltyd by kinders fout te soek sodat hulle moedeloos word nie. Die een ding wat kinders soek (en ons is almal kinders in hierdie opsig) is aanvaarding. Die grootste fout wat ons kan maak is om te dink dat ons net deur streng reëls waar ons op die hoogste standaard aandring en deur middel van konstante kritiek daardie standaard handhaaf liefde kan gee. Dit beteken nie dat daar nie huisreëls moet wees nie. Dit gaan daaroor oor hoe dit toegepas word. Ons liefde vir ons kinders moenie bepaal word deur hulle vermoë om reëls te gehoorsaam nie.

In ons moderne samelewing het ons nou wel nie meer slawe nie, maar tog is daar in ons teks sinvolle beginsels in die voorskrifte wat vir die slawe van destyds van toepassing was. Die dilemma vir slawe en eienaars het ingekom waar eienaars en slawe Christene geword het. Slawe is oor die algemeen net as besittings beskou en nou is hulle en hulle eienaars broers in Christus. Die beginsel wat hier na vore kom is dat ons, ons werk so moet doen asof ons dit vir die Here doen. In elke beroep waarin ons staan, is ons deur die Here daargestel en daarom moet ons, ons werk ook eerbaar doen. Die ander beginsel wat na vore kom is dat mense wat in ’n toesighoudende posisie staan billik moet optree teenoor die mense wat onder sy toesig staan. Die implikasie is dat ons teenoor ons ondergeskiktes moet optree soos wat ons verwag die Here teenoor ons moet optree.

Die probleem is egter dat ons dikwels in ons verhoudings baie krities en veroordelend optree en ons is aan beide die uitdeel en ontvang kant van kritiek en veroordeling in ons verhoudings. Die rede waarom dit so is, is omdat ons verhouding met die Here deur sonde versteur is. Ons diepste vrees is die vrees dat ons nie goed genoeg is nie. Dit is daardie vrees dat as ons geweeg gaan word en dat ons te lig bevind sal word en dit word ten diepste gedryf deur die sonde besef hier diep binne in ons. Wanneer ons aan die ontvangkant is in ’n verhouding wat deur kritiek en oordeel gedryf word kwyn ons naderhand weg, want maak nie saak hoe hard jy probeer nie, op die uiteinde is dit net nie goed genoeg nie. Daarom dat mens dikwels vind dat mense steeds bly vasklou in ’n verhouding waar die een party in die grond in vertrap word. Dit is daardie soeke na aanvaarding. As ek net nog so ’n bietjie gewig kan verloor sal my man of kêrel vir my lief wees. As ek net probeer om beter punte te kry sal my ma of pa vir my lief wees. Die probleem is dat ons naderhand moed opgee en of heeltemal wegkwyn of aan die anderkant heeltemal in rebelsheid reageer.

Ons skuldgevoel oor ons eie onbevoegdheid dryf ons egter ook dikwels om aan die uitdeelkant van oordeel en kritiek in ons verhoudings te wees. Dit kom daaruit oor hoe ons die Here in ons lewe ervaar. As ons nie die genade van God verstaan nie sal ons God as veroordelend ervaar en dan sal dit ook in ons verhouding met mense so deurskemer. As ons in ons verhouding met die Here heeltyd probeer om sy genade te verdien met goeie gedrag sal dit ook in ons verhoudings met die mense om ons deurskemer. As ons by daardie punt gekom het dat ons teen God se gesag rebelleer sal dit ook in ons verhoudings deurskemer. Dit is eers wanneer ons God se genade wat Hy deur Jesus Christus se soenverdienste aan die kruis vir ons gegee het verstaan en ervaar dat ons werklik verlos kan word van die slawebande van ’n veroordelende en kritiese gesindheid.

In Kol. 2v13 & 14 hoor ons:

¹³Julle was dood deurdat julle gesondig het en deurdat julle sondige natuur nog nie weggeneem was nie. God het julle egter saam met Christus lewend gemaak deurdat Hy ons al ons sondes vergewe het. ¹⁴Hy het die skuldbewys met sy eise teen ons tot niet gemaak. Deur dit aan die kruis te spyker, het Hy dit vir goed weggeneem.

Dit is eers wanneer ons verstaan dat Jesus Christus al ons skuld weggeneem het, dat ons bevry word van ’n veroordelende of rebelse gesindheid. Want dan is ek nie meer in beheer nie, maar Jesus Christus is in beheer van my lewe. Wanneer Jesus Christus in beheer is van my lewe sal sy liefde ook in my lewe en in my verhoudings begin deurskemer.

In Spreuke 4v23 sê die Here vir ons:

Wees veral versigtig met wat in jou hart omgaan, want dit bepaal jou hele lewe.

As my hart vol oordeel en kritiek is, word my lewe deur oordeel en kritiek gekenmerk. As my hart egter vol van liefde is, sal my lewe deur liefde gekenmerk word. In 1 Joh. 4v19 sê die Here vir ons dat ons kan liefhê omdat God ons eerste liefgehad het. God se liefde vir ons beteken dat Hy die skuldbewys met sy eise teen ons tot niet gemaak het, deur dit aan die kruis te spyker. Daardeur het Hy dit vir goed weggeneem.

Hou met die geloof wat die Heilige Gees vir ons gee vas aan God se genade in die soenverdienste van Jesus Christus. Laat Jesus Christus ons verhoudings beheer, dan sal ons mekaar opbou en nie afbreek nie.

Amen

Volhard in geloof deur jou oë te vestig op Jesus Christus

Skriflesing:   Heb. 11 v 1 tot 12 v 3; Teksvers Heb. 12 v 1

Liturgie  13 Nov. 2011

na Votum Ps. 100 v 1 & 4  (OAB)

Na Wet Ps. 25 v 1 & 5 (OAB)

Na gebed Ps. 40 v 4  (OAB)

Slotsang Ps. 146 v 1 & 3 (OAB)

Inleiding

Waar kry ons krag vandaan om enduit vol te hou in hierdie lewe? Daar kom tye in mens se lewe wat ons moedeloos raak. Die lewe raak net te veel en dan sien ek nie meer kans om aan te gaan nie. Ek stoei met siekte, finansies, die toekoms lyk vir my donker. Dit lyk of alles besig is om agteruit te gaan en ek weet nie of daar vir my en my kinders nog ’n toekoms in die land is nie. Die ergste is wanneer ek begin moeg raak in my geloofslewe. Ek voel nie meer lus om Bybel te lees nie. Daar gaan dae, selfs weke om dat ek nie bid nie en as wel die dag bid dan voel dit vir my leeg en sinneloos. Ek twyfel of God nog werklik vir my omgee.

In Hebreërs 12 v 1-3 gebruik die Here ’n wedloop as voorbeeld om vir ons te leer waar om krag vandaan te kry wanneer die lewe te veel word. Die wedloop wat hier beskryf word is nie maar net ’n gewone wedloop by ’n atletiek byeenkoms nie. Dit is nie ’n 100 m resies wat vinnig agter die blad is nie. Ons sou dit veel eerder met ’n Comrades maraton kon vergelyk. ’n Gewone maraton is 42 km lank. Die Comrades is twee keer so ver, ongeveer 90 km lank en dit staan bekend as ’n ultra maraton. Met ’n ultra maraton gaan dit nie soos met ’n gewone wedloop daaroor oor wie wen nie. Dit is in elk geval net ’n paar uitgesoekte atlete wat die vermoë het om ’n Comrades maraton te wen. Vir die res gaan dit eerder of jy die uithou vermoë het om die wedloop te voltooi. Kan ek vir 90 km hardloop om die eindpunt te haal? Dit is hoe die lewe is. Kan ek enduit volhou in hierdie lewe?

Waar kry ons krag vandaan om enduit vol te hou in hierdie lewe? In Heb. 12 verduidelik die Here vir ons waar ek krag kan kry om enduit vol te hou in die lewe. Om dit te verduidelik gebruik Hy die voorbeeld van ’n wedloop. Om ’n antwoord te kry op die vraag moet ons kyk na die wenners. Wenners in hierdie sin beteken diegene wat die wedloop voltooi het. Dan moet ons kyk na onsself en vir die antwoord moet ons kyk na Jesus Christus. In kort sê die Here vir ons: “Volhard in geloof deur jou oë te vestig op Jesus Christus.”

In die eerste plek, kyk na die wenners.

In Heb. 12v1 verwys die Here na ’n groot skare geloofsgetuies. Letterlik staan daar ’n groot wolk van geloofsgetuies. Die Griekse metafoor wat hier gebruik is verwys na ’n skare toeskouers wat in ’n atletiek stadion sit en wat soos een massa opstaan om die atlete aan te moedig. Hierdie toeskouers is die mense wat alreeds die geloofswedloop voltooi het en ons hoor van hulle in Hebreërs 11. Abel wat ’n beter offer as Kain gebring het. Henog wat in die hemel opgeneem is sonder om te sterf. Noag, Abraham, Isak, Jakob, Josef, Moses, die Israeliete wat droogvoets deur die dooie see gegaan het. Ragab die prostituut by Jerigo, Die rigters Gideon, Barak, Simson en Jefta. Dawid, Samuel en die profete en al die ander geloofshelde waarvan die name nie genoem word nie. Hulle het almal die wedloop van die lewe voltooi.

Dit is belangrik dat ons kennis moet neem dat hierdie mense wat as voorbeelde vir ons voorgehou word nie perfekte mense was nie. Dit wat uitgelig word is hulle geloof en vertroue in die Here en Hy hulle deur al moeilike tye gedra het. Dit is geloof wat hulle deur gedra het en dit is wat die Here vir ons sê. As Ek hulle deur die lewe gedra het, hoekom sal ek julle nie dra nie? Geloof beteken dat ons glo dat God ons ook deur die lewe en al sy moeilikhede sal dra net soos Hy al die geloofshelde van die verlede deur die lewe gedra het.

In die tweede plek, kyk na jouself.

In Heb. 12v1b se die Here vir ons:

laat ons elke las van ons afgooi, ook die sonde wat ons so maklik verstrik, en laat ons die wedloop wat vir ons voorlê, met volharding  hardloop

Hier moet ons so bietjie na onsself kyk om te bepaal wat dit is wat ons doen wat die lewe vir ons moeilik maak. ’n Atleet wat aan ’n wedloop deelneem gaan tog nie ’n sak vol swaar klippe saamdra nie, veral nie as daardie wedloop 90 km ver is nie! Wat is hierdie klippe wat ons saam met ons dra deur die lewe? klippe soos byvoorbeeld sorge, bekommernisse, swaarmoedigheid en moedeloosheid. klippe soos om ’n obsessie oor geld te hê of om jouself te haat omdat jy volgens jou mening nie mooi genoeg, slim genoeg of sterk genoeg is nie. klippe soos om op jouself gefokus te wees om net jouself raak te sien. ’n Kritiese gesindheid waar ek net die slegte in ander mense raaksien en net dit wat goed is in my eie lewe. Dan kla ek omdat niemand van my hou nie en hoe swaar dit is. Verkeerde vriende wat ’n swak invloed in my lewe het en my op ’n pad van verderf lei om maar enkele voorbeelde te noem. Hierdie dinge hang nou saam met sonde wat ons so maklik verstrik. Dit gaan nie veel sin maak om ’n lys te maak van hierdie sondes nie, want mens kan so maklik een of twee uitlaat of selfs sondes noem wat nie eintlik in hierdie omstandighede en tyd van toepassing is nie. Met so ’n lys verwys ons net na die simptome van sonde. Die eintlike wortel van sonde is ongeloof. In wese is ongeloof ’n gebrek aan vertroue in God. In kort moet ons gaan kyk wat dit in ons lewe is wat die lewe vir ons swaarder maak as wat nodig is. Daarmee saam moet ons, ons ongeloof dit wil sê die gebrek in vertroue aan God se sorg wat so dikwels in ons lewens na vore kom agterlaat.

Die vraag is nou hoe kry ons reg om te glo dat God ons sal help net soos Hy die geloofshelde van die Bybel en die tallose ander wat ons nie eens van weet nie, gehelp het. Hoe kry ons reg om daardie twyfel in God se sorg wat ons so verlam, neer te lê? Hoe kry ons reg om daardie sondes in ons lewens wat soos ’n swaar ysterbol met ’n ketting aan ons vasgemaak is, agterwee te laat. Hoe kom ons los van die dinge wat ons terughou in die lewe?

Ons moet na Jesus kyk!

In Heb. 12v1b en 2a sê die Here vir ons:

laat ons die wedloop wat vir ons voorlê, met volharding hardloop, die oog gevestig op Jesus, die Begin en Voleinder van die geloof.

Jesus is die begin en die einde van ons geloof. Ter wille van ons het Hy die kruis verduur sonder om vir die skande daarvan terug te deins. Ons Here het vir ons die Nagmaal gegee om ons geloof sterk te maak. Net soos wat brood en wyn ons liggame voed, voed God deur sy Gees ons geloof wanneer ons Nagmaal gebruik. Die eindpunt van die wedloop waarmee ons besig is, is Jesus Christus. Ons geloof in Jesus Christus gee vir ons die krag om enduit te volhard. Dit help ons om nie geestelik moeg te raak en uit te sak nie. Kom laat ons nou met die gebruik van Nagmaal volhard in geloof en daardeur ons oë te vestig op Jesus Christus.

Amen

Op grond van die groot ontferming van God behoort ons onself as lewende en heilige offers aan God te gee wat vir Hom aanneemlik is

Skriflesing:   1 Tess. 5 v 12 - 28

Liturgie  6 Nov. 2011

na Votum Ps. 18 v 1  (OAB)

Na Wet Ps. 38 v 1 & 17 (OAB)

Na gebed Ps. 33 v 5 & 11   (OAB)

Slotsang Ps. 133 v 1 & 2 (OAB)

Inleiding

Wat is ons reaksie op die genade wat ons van God ontvang? Ons vier volgende week as die Here wil weer Nagmaal waar ons weer op ’n sigbare wyse gaan sien hoe groot God se genade in ons lewens is. Ons gaan in die brood en die wyn sien hoe Jesus Christus vir ons sondes aan ’n vervloekte kruishout vasgespyker is. Ons het hierdie week geleentheid om ons voor te berei op Nagmaal. Dit behels onder andere dat ons opnuut weer nadink en besef hoe onmoontlik dit is om onself van die sondeslawerny te verlos. Verder ook dat ons weet waar ons wel verlossing van hierdie sondeslawerny kan vind en dan ook dat ons, ons opnuut weer voorneem om soos verloste kinders van God te leef. Rom. 12v1 som dit mooi op:

op grond van die groot ontferming van God: Gee  julleself aan God as lewende  en heilige  offers  wat vir Hom aanneemlik  is. Dit is die wesenlike van die godsdiens wat julle moet beoefen.

Hoe gee ons onself aan God as ’n heilige offer? God gee vir ons in sy Woord baie praktiese riglyne hoe om dit te doen. Ons gaan vanoggend fokus op die riglyne wat Hy aan die gemeente in Tessalonika gegee het omdat dit ook vir ons gemeente van toepassing is. Eerstens net ’n kort agtergrond oor hierdie brief aan die gemeente in Tessalonika.

Agtergrond

In Handelinge 17 hoor ons dat die gemeente in Tessalonika tydens Paulus se tweede sendingsreis in Asië tot stand gekom het. Verder hoor ons ook dat Paulus nie baie lank in die gemeente kon preek nie. Dit was nie veel meer as drie weke voordat hy vir sy lewe moes vlug nie. In hierdie eerste brief aan Tessalonika hoor ons dat Paulus baie bekommerd was oor die welstand van die jong gemeente wat hy so inderhaas moes verlaat. Daarom het hy vir Timoteus gestuur om te gaan kyk hoe dit in die gemeente gaan. Timoteus het teruggekom met die blye berig dat dit baie goed gaan in die gemeente, maar dat hulle tog sekere geloofskennis ontbreek het. Hulle was veral onkundig oor die wederkoms van Jesus Christus en daarom fokus Paulus in die twee briewe wat hy aan die gemeente geskryf het om hulle baie spesifiek ten opsigte van die wederkoms te onderrig en dat alles wat hulle doen juis op hierdie Christelike hoop van die wederkoms gerig moet wees.

In die tweede helfte van die brief gee hy dan ook baie praktiese riglyne aan die gemeente hoe om te leef met die hoop op die wederkoms van Jesus Christus. In ons teks gedeelte vind ons ’n samevatting daarvan. Daarin leer ons (1) hoe ons optrede teenoor die ampsdraers in die gemeente behoort te wees; (2) hoe ons onderlinge verhoudings behoort te wees en (3) hoe ons verhouding teenoor God behoort te wees. Uit hierdie riglyne kan ons ook leer hoe om te leef met die hoop op die wederkoms van Jesus Christus. Wat behoort ons reaksie te wees op die genade wat ons van God ontvang? Op grond van die groot ontferming van God behoort ons onself as lewende en heilige offers aan God te gee wat vir Hom aanneemlik is.

Hoe moet ons optrede teenoor die ampsdraers wees?

U het heel moontlik die afgelope week besoek ontvang van u ouderling en indien nie sal u in die komende week deur hom besoek word. In 1 Tess. 12 & 13 sê die Here vir ons:

Erken die mense wat so hard onder julle werk en julle in opdrag van die Here lei en teregwys. Betoon in liefde die hoogste agting aan hulle ter wille van hulle werk. Leef in vrede met mekaar.

Slaan ag op die onderwysing wat hulle uit die Woord aan julle bring en wees dankbaar vir wat die bediening in julle lewens beteken. As dit nodig is dat ons deur hulle tereggewys moet word dan moet ons besef dat hulle dit in opdrag van die Here doen. As daar iets is in my lewe is wat nie reg is nie en die ouderling wys my daarop, dan moet ek besef dat die Here deur die ouderling met my praat. Wees dankbaar vir die werk wat die diakens doen en ondersteun hulle werk. Leef in vrede met mekaar saam. Moenie in ’n stryd met die ampsdraers van die gemeente betrokke raak nie.

Hoe moet ons onderlinge verhoudings wees?

Omdat ons die Here se persoonlike liefde ervaar behoort daardie liefde ook in ons onderlinge verhoudings sigbaar te wees. In 1 Tess 5V14-15 sê die Here dan ook vir ons hoe ons teenoor mekaar moet optree.

Ons druk julle dit op die hart, broers: Wys die leeglêers onder julle tereg, praat die kleinmoediges moed in, help die swakkes, wees met almal geduldig. Sorg dat niemand ’n ander mens kwaad vir kwaad vergeld nie. Beywer julle liewer altyd vir die belange van julle medegelowiges en van alle mense.

Ons moet op mekaar ag gee en verkeerde gedrag moenie goedgepraat word nie. In Tessalonika was daar ’n klomp mense wat onder die voorwendsel van die wederkoms opgehou werk het en so op hulle gelowiges begin teer het. Sulke gedrag was onaanvaarbaar.

Verder moet ons mekaar ook ondersteun. Daar kom tye in mens se lewe wanneer jy baie broos is weens verskeie omstandighede soos siekte, hartseer en sulke dergelike dinge. In sulke omstandighede moet ons mekaar ondersteun en daar wees vir mekaar. Die opdrag om met almal geduldig te wees wys ons weereens daarop dat ons optrede deur liefde vir mekaar gemotiveer moet word.

Moenie ’n ander mens kwaad vir kwaad vergeld nie. As iemand ons te na gekom het dan moet ons hulle vergewe. Vergifnis beteken nie om die ander persoon net so seer te maak soos hy/sy my gemaak het nie! Ons moet mekaar se belange op die hart dra, met ander woorde ons moenie ons eie belange voorop stel nie.

Hoe moet ons verhouding met God wees?

In 1 Tess 5v16 – 22 sê die Here vir ons:

Wees altyd bly. Bid gedurig. Wees in alle omstandighede dankbaar, want dit is wat God in Christus Jesus van julle verwag. Moenie die werking van die Heilige Gees teenstaan nie. Moenie profesië uitsprake van dié wat die boodskap van God verkondig, geringskat nie, maar toets dit alles, behou wat goed is, en bly weg van alles wat sleg is.

Ons moet blymoedig wees. Met ander woorde moenie altyd met ’n lang gesig rondloop asof die hele wêreld op jou skouers druk nie. Ons moet IN alle omstandighede dankbaar wees omdat ons weet dat die Here ons dra deur die moeilike tye. Dit is inderdaad soos ons in Sondag 10 van die Heidelbergse Kategismus bely dat ons in voorspoed dankbaar moet wees en in teenspoed geduldig moet wees in die vaste vertroue dat Here alles ten goede laat meewerk.

Bid gedurig. Dit beteken nie dat ons heeldag op ons knieë moet wees nie, maar dat ons in alle tye biddend moet leef. Gebed is ons kommunikasie kanaal met God. Moet dit nie afskeep nie. Paulus vra ook in vers 25 dat die gemeente vir hom moet bid. Geliefdes bid julle gereeld vir julle dominee? Sonder julle gebede kan ek nie my werk behoorlik doen nie. Ons moet vir mekaar bid.

’n Verhouding sonder kommunikasie kan tog nie werk nie. Ons praat met God deur gebed, maar ons moet ook na Hom luister wanneer Hy met ons praat deur prediking en ook persoonlike Bybelstudie. Deur nie by die prediking uit te kom nie en ook nie Bybel te lees nie, staan ons die werking van die Heilige Gees teë, want die Gees werk deur die Lewende Woord van God. Die Gees werk nooit los van die Woord nie. Om aan die Here gehoorsaam te wees beteken dat ons doelbewus die goeie sal kies en wegbly van dit wat sleg is.

In 1 Tess 5v23 & 24 bid Paulus dan ook dat God die gemeente in die totaliteit van hul menswees sal bewaar sodat hulle onberispelik sal wees wanneer Jesus weer kom. Die verlossing in Jesus Christus is volmaak en daarom kan ons volkome vertrou dat Hy ons volkome sal verlos van die slawebande van die sonde. In vers 24 spreuk Paulus dan ook die vaste vertroue uit dat God dit sal doen omdat HY getrou is.

Slot

Op grond van die groot ontferming van God behoort ons onself as lewende en heilige offers aan God te gee wat vir Hom aanneemlik is. Ons doen dit deur die leiding van die ampsdraers in die gemeente te respekteer. Ons doen dit deur mekaar in liefde te ondersteun en mekaar se belange te dra. Ons doen dit deur in ’n lewendige verhouding met God te leef deur in gebed met Hom te praat en om na Hom te luister in die woordverkondig en persoonlike Bybelstudie. Laat ons daarom op grond van die groot ontferming van God onself as lewende en heilige offers aan God te gee wat vir Hom aanneemlik is.

Amen