Wanneer mens ’n
lewenskrisis in die gesig staar kan dit soms voel of dit meer is as wat jy kan
hanteer. Jou emosies is op ’n “roller coaster ride” en jy voel of dit jou gaan versmoor. Welmenende
vriende en familie probeer jou bystaan maar dit voel vir jou of hulle oproepe
op jou om sterk te wees die saak net moeiliker maak, want jy is nie sterk nie
en jy weet nie hoe om sterk te wees in die situasie nie! Dit laat ’n gevoel van
magteloosheid agter omdat jy voel dat jy nie kan “cope” nie en dat daar daarom
iets fout met jou moet wees.
Dit is egter ok om
oorweldig te voel, veral as dit ’n groot lewenskrisis is. Om jou te help om
hierdie “roller
coaster ride” van jou emosies
te verstaan volg hier ’n beskrywing van die tipiese emosies wat by die meeste
mense voorkom wat ’n lewenskrisis in die gesig staar.
Die aard en erns
van die lewenskrisis (bv. soos die verlies aan werk, die opbreek van
verhoudings, egskeiding, beserings wat opgedoen word, blootstelling aan
misdaad, finansiële krisisse en persone wat met siektes soos kanker
gediagnoseer word) bepaal dan ook
natuurlik hoe intens die emosies ervaar word.
’n Belangrike saak
wat in ag geneem moet word is dat die emosies wat hieronder aangetoon word nie
noodwendig ’n spesifieke volgorde aandui nie, aangesien ’n mens se gemoed
dikwels rondskuif tussen die emosies . Verder is dit belangrik dat al die
emosies wat genoem word nie noodwendig by elke persoon voorkom nie. Sommige
persone sal almal ervaar terwyl ander weer net sekere van die emosies ervaar. Soms
gebeur dit ook dat jy terugkeer na ’n emosie wat jy reeds ervaar het. Dit kan
ook gebeur dat ’n mens by ’n sekere emosie vashaak.
Die beskrywing van
die emosies help mens om te verstaan wat met jou aangaan in jou hantering van
die krisis en verder ook dat die verskillende emosies wat jy ervaar normaal is
. Wanneer mens weet wat die emosies is wat jy kan verwag na aanleiding van ’n
krisis, dan help dit jou om te weet hoe om daarop te reageer.
Emosies
van skok / ontkenning en isolasie
Hierdie emosie kom
veral voor by mens direk nadat jy slegte nuus verneem of ’n lewenskrisis oor jou
pad kom. Mens ervaar ’n gevoel van onwerklikheid. Emosionele gevoelloosheid,
paniek, angs kom algemeen voor. Soms huil mens sonder dat jy werklik beheer oor
jou trane het. Dikwels ontken mens doelbewus of selfs onbewustelik die krisis
en wil jy ook nie hê dat ander mense daarvan moet weet nie. Mens probeer die
skyn voorhou dat niks verkeerd is nie. In die geval ’n ernstige siekte soos
kanker gryp mens dikwels na allerlei moontlikhede soos ’n tweede opinie, ander
medikasie ens .
Emosies
van opstandigheid en aggressie
Mens voel
gefrustreer met dit wat met jou gebeur en daarom ervaar jy gevoelens van
opstandigheid en magteloosheid. Mens vra vrae soos:
s
“Waarom ek?”
s
“Wat het ek dan verkeerd gedoen om dit nou te verdien?”
s
“Hoe kan God toelaat dat so iets met my gebeur?”
s
Mens voel kwaad vir hulself, vir ander en selfs ook vir God en hulle
haal dikwels ook hul woede op ’n onredelike wyse die mense rondom hulle uit
soos die dokter, die dominee en veral op die mense naaste aan hulle.
’n
Onderhandelingsfase
In jou verwerking
van die krisis wat in jou lewe plaasgevind het gebeur dit ook dat mens met God
probeer onderhandel om die ewewig as te ware te probeer herstel. Mens maak bv.
sulke beloftes dat as God jou genees jy sal ophou met rook of dat jou van nou
af aan baie meer tyd sal spandeer om jou medemens te help. Hierdie beloftes wat
mens maak, stel jy in baie gevale onrealistiese hoë eise aan jouself wat baie
moeilik volhoubaar is.
’n
Tydperk van rou
Weens die verlies
wat mens ervaar rou jy daaroor en dit veroorsaak dat jy terneergedruk voel. Jy
voel nie lus om iets te doen nie en dit veroorsaak gevoelens van isolasie en
soms voel jy ook gedisorganiseer. Jy voel ook hartseer, bang en onseker.
Aanvaarding
’n Mens kom by die
punt waar jy aanvaar wat gebeur het. In die geval van terminale siekte vind
daar ’n hernude belangstelling plaas om jou sake in orde te kry en om praktiese
aspekte daarvan af te handel.
